सहकारी क्षेत्रको सुधारका लागि संचारकर्मीको भूमिका महत्वपूर्ण: नेफ्स्कून अध्यक्ष ढकाल

नेपाल बचत तथा ऋण केन्द्रीय सहकारी संघ (नेफ्स्कून) का अध्यक्ष चन्द्रप्रसाद ढकालले सहकारी अभियानले गरेको कामलाई दृष्टि दिने काम पत्रकार भएको बताएका छन् ।

सहकारीले गरेको कामलाई सहि दृष्टि दिएर अगाडि लैजाने काम पत्रकारमा भरपर्ने उनको भनाई छ । नेफस्कूनको आयोजना र नेपाल सहकारी पत्रकार समाज (सीजेएन) को संयोजनमा काभ्रेको धुलिखेलमा आयोजना गरिएको ‘कूपलेन्सः सहकारी पत्रकारको दृष्टिकोण’  विषयक  कार्यक्रममा  बोल्दै उनले सहकारीलाई माथी लैजाने र कम्जोर बनाउने भन्ने कुरा संचार माध्यमले उठान गर्ने विषयमा भरपर्ने उनको धारणा छ  ।

सहकारी अभियानले सुधार गर्नुपर्ने कुरामा आफुहरु सधै तयार रहेको भन्दै अध्यक्ष ढकालले यो क्षेत्रमा सुधारका लागि  आफ्नो प्रयास निरन्तर रहने बताए ।

संचारजगतसँग  सहकार्य गर्न सधै तयार रहेको  उनले बताए  । पछिल्लो समय सहकारी क्षेत्रले अपेक्षा गरेको भन्दा फरक विषयले चर्चा पाएको भन्दै उनले सहकारी ऐनसँग जोडिएका केहि विषयहरु बढी विवादस्पद बनेको जनाए ।

उनले भने,‘ सहकारीमा अध्यादेश मार्फत् ऐन ल्याउन परिपाटीको सुरुवात भयो,अध्यादेश स्वीकृत नभएपछि प्रतिस्थापन विधेयक मार्फत् सहकारी ऐन आयो । यसले समस्या सृजना गर्यो । सहकारी क्षेत्र संवेदनशील छ । यसलाई सहज रुपमा अभियानले स्वीकार गर्दैन, सुुधार गर्ने परिस्थिति बन्छ भन्ने प्रमाणित भएको छ ।’

प्रतिस्थापन विधेयकले सहकारी क्षेत्रका समस्यालाई संबोधन गर्न नसकेको भन्दै अध्यक्ष ढकालले सहकारी नियमन प्राधिकरण गठनकै लागि ल्याइएको जस्तो मात्र  देखिएको  बताए  । 

प्राधिकरणले जारी गरेको नियमाकिय मापदण्डले नेफ्स्कूनले गरिराखेको गतिविधिलाई रोक्ने खोजेको भन्दै उनले ३७ बर्षदेखि बचत  ऋणको कारोवार गर्दै आएको भएपनि यो गर्न नै नहुने काम गरेको भन्ने भाष्य बनेको जनाए । नेफ्स्कूनले गरेको बचत ऋणको कारोबार गलत छ भन्ने खालको अवस्था अहिले सृजना भएको समेत सो अवसरमा उनले उल्लेख गरे । तर वास्तविकतामा त्यो नभएको र सहकारी ऐनलाई टेकेर नियामक निकायबाट स्वीकृत लिएर नै वित्तीय कारोबार गरेको उनको दावी छ ।

नेफ्स्कूनले देशभर सहकारीको प्रवद्र्धन गरेको भन्दै उनले बचत ऋण अभियानको प्रवद्र्धनमा उल्लेख भूमिका खेलेको बताए ।  बचत ऋणको मुख्य कारोबार गर्ने सहकारीहरुलाई प्राधिकरणमा रि रजिष्ट्रेशन गर्नुपर्ने विषय आएको उल्लेख गर्दै अध्यक्ष ढकालले सहकारी ऐन २०७४ पनि कमजोर नभएको जनाए ।

अध्यादेश र प्रतिस्थापन विधेयक मार्फत् ऐन आउनु राम्रो नभएको भन्दै अध्यक्ष ढकालले त्यसले सहकारी मूल्य, मान्यता र सिद्धान्तलाई ओझेलमा पार्ने बताए । नेफ्स्कूनमा आन्तरिक सुशासन कम्जोर हुन सक्ने भन्दै उनले सदस्य संस्थालाई लाभांश वितरण गर्न नसक्नुमा प्रतिकुल अवस्था नै मुख्य कारण रहको र त्यहाँभित्र अनियमिताको विषय नभएको प्रष्ट पारे । नेतृत्वभित्र व्यवस्थापनको कम्जोर भएको र त्यसलाई अनियमितता हो भन्न नमिल्ने समेत उनको भनाई छ ।

यसलाई क्रमश चिर्दै लगेको जानकारी दिँदै अध्यक्ष ढकालले सहकारीभित्र सम्भावना खोजी भइरहेको उल्लेख गरे । सहकारीहरु लयमा फर्कन थालेको र संस्थागत सुशासन कायम गर्दै सदस्यहरुको आर्थिक उन्नतिको लागि काम गर्न थालेको अध्यक्ष ढकालले बताए ।

पत्रकारहरुले लेन्सले नै यो क्षेत्र व्यवस्थित भएर अगाडि बढेको उनको बुझाई  छ । सिंगो बचत ऋणको नेतृत्व नेफ्स्कूनले  गरिराखको उल्लेख गर्दै यो क्षेत्रलाई जवाफदेहि बनाई  सुद्धिकरण गर्दै जाने उनको प्रतिवद्धता छ । नेतृत्वमा रहनेहरु कोही पनि असफल हुन नचाहने भन्ने तर कर्म भने सो अनुसार नगर्ने हो भन्ने सफलता प्रािप्त नहुने उनको बुझाई छ ।

अरुलाई दोष दिने भन्दा  पनि आफुलाई सुधार गरेर जाने कुरामा प्रतिवद्ध रहेको ढकालको भनाई छ । निर्वाचित भएर आएको दुई बर्षमा नै नेफ्स्कूनमा थुप्रै सुधारको सुरुवात गरिसकेको जानकारी दिँदै उनले आगामी बर्ष सहज रुपमा काम गर्ने परिस्थिति बन्ने उल्लेख गरे । नेफस्कूनका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत  डा. शिवजी सापकोटाले आ.ब. २०८१\८२ को कार्यक्रममा मिडिया कोपरेशन राखिएको र सोही अनुसार सीजेएनसँगको सहकार्य यो तालिम गरिएको बताए ।

उनले सहकारीलाई माइक्रो लेवलबाट भन्दा माथि उठेर हेर्नुपर्ने भन्दै सहकारीको दिगोपनाको लागि सोच्ने बेला आएको बताए । मुलुकको सहकारी अभियाले सात दश पार गरेको उल्लेख गर्दै उनले यो बिचमा सहकारीहरु सुशासन र पारदर्शितामा सञ्चालन भए नभएको मुल्याकंन गर्दै अबको बाटो तय गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।

सहकारीभित्र पनि अहिले बचत ऋणको मुख्य कारोबार गर्ने संस्थाहरुलाई प्राधिकरणले नियमन गर्ने कुरा आएको उल्लेख गर्दै प्राधिकरणले कसरी काम गर्छ भनेर हेर्न बाँकी रहेको  बताए । वित्तीय सहकारीमा जोखिम हुने भन्दै सिईओ सापकोटाले आन्तरिक सुशासन,सदस्यसँगको सम्बन्ध,वित्तीय संरचना, आन्तरिक सञ्चालन पद्धति र सञ्चालकको दृष्टिकोण महत्वपूर्ण हुने बताए ।

कार्यक्रममा सीजेएनका अध्यक्ष काजी श्रेष्ठले स्वागत मन्तव्य राख्दै नेफ्स्कूनसँगको सहकार्यमा तालिम आयोजना गरिएको र यसले पत्रकारको क्षमता अभिवद्धिमा टेवा पुग्ने उल्लेख गरे । तालिम विभिन्न संचार माध्यममा  कार्यरत २२ जना पत्रकारको सहभागिता रहेको छ ।